Đề xuất thử nghiệm sàn giao dịch tài sản số tại trung tâm tài chính Việt Nam

Bộ Kế hoạch & Đầu tư đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam. Một trong những nội dung quan trọng được đề xuất là thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với các hoạt động fintech, bao gồm sàn giao dịch tài sản số và tiền mã hóa.

Theo kế hoạch, dự thảo nghị quyết này sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 9, dự kiến diễn ra vào giữa năm nay.

Cơ sở pháp lý và định hướng phát triển

Dự thảo đề xuất thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Trung tâm tài chính khu vực tại Đà Nẵng, với mục tiêu vận hành từ năm 2025. Các trung tâm này được kỳ vọng sẽ đưa Việt Nam trở thành điểm đến tài chính quan trọng trong khu vực, thu hút dòng vốn và công nghệ, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

Một trong những nội dung đáng chú ý là việc cho phép giao dịch tài sản số và tiền mã hóa tại trung tâm tài chính từ ngày 1/7/2026. Ngoài ra, nhiều hạng mục khác cũng sẽ được triển khai từ 1/1/2026, bao gồm việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế về ngân hàng (như Basel III) và phát triển mô hình ngân hàng số.

Sàn giao dịch tài sản số trong trung tâm tài chính

Theo dự thảo, Ủy ban quản lý và điều hành trung tâm tài chính sẽ có thẩm quyền cấp phép, quản lý, đánh giá tác động và kiểm soát rủi ro đối với hoạt động thử nghiệm fintech, trong đó có sàn giao dịch tài sản số và tiền mã hóa.

Các giao dịch bằng tài sản số, tiền mã hóa trong trung tâm tài chính sẽ được thực hiện từ 1/7/2026. Quốc hội giao Chính phủ quy định chi tiết Điều 13, tập trung vào 5 nhóm vấn đề chính:

1. Phòng, chống rửa tiền liên quan đến giao dịch tài sản mã hóa.
2. Kiểm tra, chứng nhận an ninh mạng đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa; quy định về phát hành, sở hữu và giao dịch NFT.
3. Quản lý token tiện ích, bao gồm cơ chế giám sát phát hành và giao dịch.
4. Quản lý hoạt động khai thác tài sản mã hóa (crypto mining) nhằm giảm thiểu rủi ro về năng lượng và môi trường.
5. Quy định quản lý khác liên quan đến hoạt động giao dịch và sử dụng tài sản mã hóa.

Hiện nay, Việt Nam chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh cho tài sản số, mặc dù tiền mã hóa không bị cấm. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp phải đăng ký hoạt động tại các quốc gia như Singapore, Mỹ trong khi quay lại hoạt động tại Việt Nam, gây thất thoát nguồn thu thuế và giảm lợi thế cạnh tranh.

Chính sách tài chính và ưu đãi đầu tư

Bên cạnh đề xuất thử nghiệm sàn giao dịch tài sản số, Bộ Kế hoạch & Đầu tư cũng đưa ra nhiều chính sách ưu đãi nhằm thu hút vốn và công nghệ vào trung tâm tài chính:

• Thuế thu nhập doanh nghiệp 10% cho các dự án thuộc ngành ưu tiên phát triển, áp dụng suốt vòng đời dự án.
• Miễn thuế 4 năm, giảm 50% thuế trong 9 năm tiếp theo từ khi có thu nhập chịu thuế đối với doanh nghiệp đầu tư khác tại trung tâm tài chính
• Các tập đoàn thuộc Forbes Global 500 được miễn thuế thu nhập 2 năm, giảm 50% trong 4 năm tiếp theo.
• Cán bộ quản lý, chuyên gia làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2035.

Ngoài ra, tại các tổ chức tài chính sẽ hình thành hệ thống đăng ký thành viên. Dự kiến, đối tượng đăng ký trở thành thành viên là các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, sàn giao dịch chứng khoán, vàng, ngoại tệ, quỹ đầu tư tài chính, công ty bảo hiểm. Các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng đặt trụ sở tại trung tâm tài chính cũng không bị hạn chế về tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

Tiềm năng phát triển tài sản số tại Việt Nam

Theo Báo cáo Thị trường Tiền mã hóa Việt Nam 2023 từ Coin98 Insights, Việt Nam đứng thứ 9 toàn cầu về mức độ chấp nhận crypto. Bên cạnh đó, dòng tài sản số vào Việt Nam năm 2023 đạt 120 tỷ USD, theo báo cáo của tổ chức phân tích thị trường Chainalysis. Số liệu này là dẫn chứng cho tiềm năng của Việt Nam khi hướng đến lĩnh vực tài sản số.

Việc thử nghiệm sàn giao dịch tài sản số tại trung tâm tài chính được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam tiếp cận xu hướng tài chính số, đồng thời hạn chế rủi ro pháp lý từ các giao dịch không chính thức. Tuy nhiên, quá trình triển khai cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo an toàn hệ thống tài chính, minh bạch giao dịch và quản lý hiệu quả dòng vốn.

Dự kiến, dự thảo Nghị quyết sẽ được trình Quốc hội vào giữa năm 2025. Nếu được thông qua, đây sẽ là bước tiến quan trọng trong việc phát triển lĩnh vực tài chính số và công nghệ blockchain tại Việt Nam.