Gỡ rối cho thị trường tiền mã hoá Việt Nam

Với mục tiêu giải đáp thắc mắc cho các doanh nghiệp blockchain, nhà đầu tư tiền mã hoá tại Việt Nam, Chi hội Blockchain TP.HCM (HBA) phối hợp cùng Báo Người Lao Động tổ chức Talkshow “Hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường tiền mã hoá”.

Diễn đàn có sự tham gia của ông Võ Trung Tín, Chủ tịch Chi hội Blockchain TP.HCM, Luật sư Phan Vũ Tuấn, Trưởng Văn Phòng Luật sư Phan Law Vietnam, ông Lê Hữu Quang Vinh, Giám đốc phát triển Viction, đại diện doanh nghiệp blockchain của Việt Nam và ông Phạm Đông, nhà sáng lập cộng đồng Saigon Tradecoin với 450.000 thành viên, đồng thời là một chuyên gia, KOL trong lĩnh vực tiền số.

Chủ đề chính của buổi tọa đàm xoay quanh việc thí điểm tiền mã hoá tại Việt Nam sau Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP. Đây là diễn đàn để các chuyên gia, doanh nghiệp blockchain và cộng đồng đầu tư cùng nhau phân tích và thảo luận về những cơ hội và thách thức trong việc thí điểm tiền mã hoá tại Việt Nam. Từ đó, hỗ trợ cơ quan quản lý hoàn thiện giải pháp và thúc đẩy ngành blockchain phát triển bền vững và thượng tôn pháp luật.

Ngành blockchain Việt Nam từng bước chuyển mình

Theo báo cáo The 2025 Adoption Index của Chainalysis, châu Á - Thái Bình Dương (APAC) hiện là khu vực phát triển nhanh nhất của thị trường tiền mã hóa toàn cầu. Trên bảng xếp hạng tổng thể, Việt Nam đứng thứ 4 toàn cầu về mức độ áp dụng tiền mã hóa.

Không chỉ dẫn đầu về khối lượng, Việt Nam còn được đánh giá là một trong những thị trường đa dạng nhất về mức độ ứng dụng, trải dài từ giao dịch cá nhân đến hoạt động tổ chức. Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP được cho là bước đi lịch sử, lần đầu tiên hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động giao dịch tài sản mã hoá.

Các chuyên gia đánh giá khung pháp lý mới sẽ giúp giảm thiểu rủi ro đầu cơ, hạn chế các nền tảng chưa được quản lý và mở ra cơ hội để Việt Nam trở thành một trong những trung tâm tài sản mã hoá có quản lý tại Việt Nam. Theo ông Võ Trung Tín, việc triển khai thí điểm sàn giao dịch tiền mã hoá tại Việt Nam giúp nhà đầu tư hiểu rõ cách quản lý của nhà nước và quyền được bảo hộ khi tham gia thị trường này.

Đồng tình với luận điểm trên, ông Phạm Duy Đông, Nhà sáng lập cộng đồng SaigonTradecoin cho rằng khung pháp lý mới mang lại tính chính danh cho nhà đầu tư. Thị trường tài sản mã hoá cũng thoát khỏi vùng xám. Đây là những bước khởi đầu để bảo vệ người dùng Việt khỏi những rủi ro lừa đảo, mất tiền trong thị trường.

Dưới góc nhìn của một nhà phát triển trong ngành blockchain, ông Lê Hữu Quang Vinh, Giám đốc Phát triển Viction cho rằng nền tảng pháp luật là yếu tố cốt lõi để thị trường phát triển. Trước đây, khi chưa có luật, doanh nghiệp hoạt động dựa trên nguyên tắc “luật không cấm thì được làm”. Tuy nhiên, khi đã có luật, cần xây dựng hoạt động dựa trên những gì luật cho phép. Dù đây là một tín hiệu tích cực, ông Vinh nhận định khung pháp lý hiện tại vẫn còn sơ khai, chưa bao quát hết các phân nhóm ngành và chưa đủ rõ ràng để doanh nghiệp vận hành hiệu quả.

"Khung pháp lý hiện tại chỉ dừng lại ở nhóm sàn giao dịch. Do đó, những doanh nghiệp và nhà phát triển tại Việt Nam cần một khung pháp lý hoàn chỉnh và bao quát hơn, cũng như văn bản hướng dẫn nhằm tạo điều kiện để thúc đẩy các doanh nghiệp blockchain phát triển", ông Lê Hữu Quang Vinh, Giám đốc Phát triển Viction chia sẻ.

Cụ thể, nghị quyết hiện mới tập trung điều chỉnh các hoạt động liên quan đến sàn giao dịch tập trung và dịch vụ lưu ký, vốn là mảng có dòng vốn lớn và nhiều nhà đầu tư tham gia. Tuy nhiên, trong 5 năm tới, thế giới sẽ chuyển dần sang các mô hình phi tập trung (decentralized), tương tự như sự chuyển đổi từ offline sang online trước đây. Vì vậy, ông Vinh cho rằng khung pháp lý cần được hoàn thiện để bao trùm cả các phân nhóm mới này, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam bắt kịp xu thế toàn cầu.

Ngoài tính bao quát, tính rõ ràng trong cách hiểu và triển khai luật cũng rất cần thiết. Hiện nay, doanh nghiệp chưa có đủ văn bản hướng dẫn chi tiết, nên họ buộc phải áp dụng cách hiểu thận trọng nhất, dẫn tới hạn chế không gian sáng tạo và phát triển sản phẩm. Đồng thời, các doanh nghiệp phải ngừng cung cấp dịch vụ cho người dùng Việt Nam.

Cần một “điểm chạm” để kiểm soát giao dịch

Ngoài giao dịch trên sàn tập trung, nhà đầu tư Việt còn giao dịch trên các nền tảng và lĩnh vực khác như NFT hay DeFi (tài chính phi tập trung). Theo báo cáo của The 2025 Adoption Index của Chainalysis, ở từng hạng mục cụ thể, Việt Nam vào top 3 về giá trị giao dịch bán lẻ trên các dịch vụ tập trung, hạng 4 về tổng giá trị giao dịch trên sàn tập trung, hạng 6 trong mảng tài chính phi tập trung (DeFi) và giữ vị trí thứ 4 về hoạt động tổ chức tập trung.

Các số liệu này cho thấy Việt Nam là quốc gia rất cởi mở với tiền mã hoá. Nhà đầu tư cũng tích cực tìm kiếm cơ hội ở các ngách của thị trường. Về phía doanh nghiệp, ông Võ Trung Tín, Đại diện Chi hội Blockchain TP. Hồ Chí Minh chia sẻ rằng nhiều doanh nghiệp thành viên thuộc Chi hội đều gặp những vướng mắc khi triển khai sản phẩm công nghệ mới.

Họ thường băn khoăn phải đăng ký với cơ quan nào, cần đáp ứng điều kiện gì để sản phẩm được pháp luật công nhận, sau đó được phép giao dịch với đối tác ra sao và nghĩa vụ thuế đối với loại hình giao dịch mới này sẽ được xử lý như thế nào. Các nghị quyết thí điểm gần đây đã phần nào giải quyết tình trạng mơ hồ này, đem đến một lộ trình rõ ràng cho doanh nghiệp. Đây là tín hiệu tích cực để hướng dẫn doanh nghiệp Việt Nam định hướng rõ ràng trong hoạt động.

Theo ông Lê Hữu Quang Vinh, blockchain tồn tại một lượng địa chỉ ví khổng lồ, con số lên đến hàng tỷ ví tiền mã hoá. Bên cạnh đó, lượng ví này bao gồm cả ví của bot giao dịch hay thậm chí là AI. Ông Vinh cho rằng thay vì cố gắng rà sát toàn bộ, cơ quan quản lý nên tập trung vào những “điểm chạm” có thể kiểm soát được trong phạm vi nguồn lực.

Đơn cử là các giao dịch on-ramp và off-ramp liên quan đến tiền pháp định, nơi dòng tiền đổ vào và thoát ra thị trường blockchain. Đây là điểm mấu chốt vì khi nhà đầu tư có lợi nhuận từ thị trường quốc tế và muốn sử dụng tại Việt Nam, họ buộc phải đi qua cổng này.

Ngoài ra, vẫn có các dịch vụ quốc tế chuyên theo dõi địa chỉ ví để chống khủng bố, rửa tiền, nhưng đa số thuộc doanh nghiệp nước ngoài và cần môi trường hợp tác phù hợp với Việt Nam. Vì vậy, ông Vinh cho rằng chiến lược thực tế là tập trung vào những cổng kiểm soát khả thi thay vì cố kiểm soát toàn bộ hệ sinh thái toàn cầu, vốn đòi hỏi nguồn lực lớn.